ابزارهای پیشران در موفقیت کسب‌وکارهای نوپای وب چه هستند؟ (بخش اول)

هدف از نوشتن این مقاله عارضه یابی استارتاپهای بومی می باشد. از آنجاییکه فرهنگ دستی (manual) و حضور فیزیکی در کسب و کارهای غیر وبی همواره وجود داشته، لذا این عارضه به کسب های وبی هم سرایت کرده است. در این نوشته قصد دارم تا ابزارهای مهمی که باعث پیشرانی و رونق کسب و کارها در دنیای وب می شوند را توضیح دهم.

پیشران اول: الگوریتم ها

فرض کنید ایده جدیدی در سر دارید. ممکن است یک نیاز مهم بازار را تشخیص داده باشید. ممکن است راه حلی برای یکی از موانع روزمره زندگی پیدا کرده باشید. تصمیم گرفته اید برای حل آن کسب و کاری را اندازی کنید. برای کسب و کار خود روالی تعیین می کنید. فرایندهای ارائه خدمت یا تولید محصول را سازماندهی می کنید. این فرایندها نقطه آغاز و پایانی دارد و هدف نهایی از آن رفع نیاز مشتری است. رویکرد و نحوه ارائه خدمات کسب و کار شما می شود الگوریتم شما. هر کسب و کاری الگوریتمی برای ارائه خدمت دارد. توانایی و موفقیت کسب و کارها برمی گردد به قدرت الگوریتم های آنها.

انواع مختلفی الگوریتم وجود دارد. از الگوریتم های موازی و سری گرفته تا الگوریتم های شبکه ای و عصبی. برخی الگوریتم ها نیاز به حضور صاحبان کسب و کار دارد. برخی الگوریتم ها انعطاف دارند. برخی خاصیت خود ترمیمی دارند. برخی الگوریتم ها آزادی عمل بیشتری دارند. برخی های قابلیت توسعه دارند. برخی انتزاعی هستند و برخی بیش از حد جزیی نگر هستند. برخی از الگوریتم ها مشتری را از ابتدا دخالت می دهند، برخی ها از اواسط کار و برخی ها در پایان. برخی الگوریتم هاقابلیت اتصال به سایر الگوریتم ها را دارند. برخی ها ابتدا و انتهای مشخص دارند و برخی ها نه. برخی الگوریتم ها به صورت لحظه ای کنترل می کنند برخی ها به صورت دوره ای و برخی ها به صورت غیرمستقیم. برخی ها منابع بیشتری مصرف می کنند و برخی ها با همان منابع بازدهی بیشتری دارند. آنان که درس طراحی الگوریتم ها را خوانده باشند در بحث مرتب سازی، تفاوت و کارایی هر الگوریتم را به خوبی می دانند.

برخی الگوریتم ها در ذهن صاحبان کسب و کار نهفته است و هنوز مدون نشده است. نمونه آن کسب و کارهای است که هیچگاه موفق به افتتاح شعبه دوم خود نشده اند. برخی دیگر وابسته به حضور صاحبان کسب و کار برای اجرا شدن دارند. ممکن است این کسب و کارها موفق باشند اما به شرط حضور صاحب کسب و کار. برخی دیگر به گونه ای طراحی شده اند که نیاز به حضور صاحب کار ندارد. و برخی قابلیت کنترل از راه دور دارند.

برخی الگوریتم ها مدل بسیار ساده و بدیهی ای دارند. یعنی در واقع مجموعه توالی چند عمل ساده می باشند. برخی دیگر پیچیده بوده و از غنا و عمق برخوردارند. برخی مستقیم به سمت هدف می روند و برخی دیگر از راه های غیر مستقیم به هدف نزدیک می شوند.

برخی دیگر از کسب و کارها هستند که اصولا الگوریتمی ندارند و به صورت بسیار ساده ای عمل می کنند. نمونه ساده آن کسب و کار مسافرکشی می باشد. برخی الگوریتم ها تک نفره هستند و برخی دیگر چند نفره. برخی ها توانایی ارائه خدمت به چند نفر در روز را دارند برخی ها به چند صد نفر و برخی ها بیشتر!

این کارایی و بهینه بودن و هوشمندی الگوریتم ها است که موفقیت یک کسب و کار را رقم می زند. آینده کسب و کار بستگی به الگوریتم هایش دارد. کسب و کارهای موفق بیشتر وقت خود را صرف بهینه سازی الگوریتم هایشان می گذارند. آنها ابتدا الگوریتم ها خود را تدوین و مکتوب می نمایند و سپس به دقت آنرا بررسی می کنند. اما برخی دیگر همواره در جستجوی اجرای آن به هرقیمت ممکن می باشند.

برای مثال الگوریتم کسب وکار ما (خوشفکری) را اینجا ببینید.

برخی الگوریتم ها قابلیت توسعه دارد. یعنی می توان آن را به بخشهای کوچکتر تقسیم کرد و به صورت مستقل واگذار کرد. اما برخی دیگر قابلیت شکسته شدن به قطعات کوچکتر ندارند. کسب و کارهایی که الگوریتم دارند پتانسیل توسعه هم دارند.

نام دیگر این الگوریتم، مدل کسب و کار (Business Model) است. امروزه کسب و کارها بجای تکیه بر طرح کسب و کار (Business Plan)، در پی بکار بردن و بهینه سازی مدل های کسب و کار موفق هستند.

بیشتر بخوانید: آیا واقعا برای شروع یک کسب و کار به طرح کسب و کار (Business Plan) نیاز است؟!

پیشران دوم: تراشه ها

کسب و کار الگوریتم خود را مدون نموده و هم اکنون درصدد اجرای آن می باشد. برای اجرا نیاز به منابع دارد. منابع هم می توانند انسانی باشند و هم ماشینی. الگوریتم کاراتر می تواند استفاده بهینه تری از منابع نماید.

یکی از منابع جدید و مهمی که در چند دهه اخیر به کمک الگوریتم های کسب و کار آمده همانا تراشه ها است. این در کسب و کارهای مبتنی بر وب بیشتر از دیگران نقش نشان داده است. بهره گیری از تراشه ها باعث صرفه جویی بسیار زیادی در منابع خواهد شد. همزمان امکان ارائه خدمات در مقیاس انبوه را می دهد. با استفاده از تراشه ها سرعت خدمات کسب و کارها بسیار بیشتر شده است. تراشه ها یکی از ابزارهای سخت افزاری بشر برای بهره گیری در مهارت های نرم است. آنها برنامه پذیر و قابل کنترل می باشند و لذا به خوبی می توانند الگوریتم های کاملا سفارشی را اجرا کنند.

آنها یکی از ابزارهای پیشران وب می باشند. یکی از دلایل مهم موفقیت کسب و کارهای مبتنی بر وب در سال های اخیر همانا بهره گیری از قدرت روز افزون تراشه ها بوده است. اتحاد الگوریتم های هوشمند با تراشه های قدرتمند و سریع ناممکن ها را ممکن ساخته است. در واقع آنچه که باعث موفقیت شرکتی مانند گوگل در ایندکس نمودن میلیاردها صفحه وب شده است همانا وجود الگوریتمی کارا در عصر تراشه های ارزان قیمت بوده است. آنچه که فیسبوک را موفق نموده همانا الگوریتم های هوشمندی بوده که با کمک تراشه ها قادر به ثبت نام و سازماندهی میلیون ها کاربر در روز و مدیریت اتوماتیک ارتباطات و پیوند های آنها بوده است. فرایند های دستی در بزرگترین مقیاس هم قادر به ارائه اینچنین خدماتی نیستند.

در واقع اولین فرض صحیح صاحبان کسب و کارهای موفق مبتنی بر وب همانا عدم حضور فیزیکی در کنار کسب و کار بوده است. تمام سعی آنها در راستای طراحی الگوریتم های بهینه بوده است که بتواند خدمات ارائه دهد. با توجه به ماهیت فناوری اطلاعات و حجم انبوه کاربران آن، اصولا ارائه خدمات به صورت دستی امکان پذیر نمی باشد. نبرد الگوریتم ها در دنیای فناوری بر بستر تراشه ها موفقیت کسب و کار اینترنتی را رقم می زند.

برای همین است که استارتاپ مبتنی بر وب در صورتیکه بخواهد به افراد زیادی خدمت ارائه دهد لازم است هرچه سریعتر در فکر تامین تراشه های لازم باشد. که البته قیمت آنها چندان ارزان هم نیست.

پیشران سوم: اهرم باز اشتراک

بخشی از استارتاپها در زمینه تولید محتوا فعالیت می کنند. آنها محتوای مختلف اعم از نوشته و عکس و فیلم و خاطره و… را از کاربران دریافت می کنند و علاوه بر ذخیره سازی امن آنها، الگوریتم های هوشمندی را بر روی آنها اجرا می کنند. نمونه شناخته شده آن فیسبوک و توییتر می باشد. عوامل زیادی در موفقیت آنها دخیل هستند. اما بعضی از عوامل مهمتر از بقیه می باشند. یکی از عناصر مهم موفقیت آنها خاصیت بازاشتراک (Re-Share) محتوا می باشند. محتواهایی که در اینترنت باز اشتراک می شوند ممکن است بسیار بیشتر از اصل محتوا باشند. با استفاده از ابزارهایی که شبکه های اجتماعی فراهم می کنند محتوای موجود در اینترنت به انواع مختلفی انتخاب و بازاشتراک می شوند.

ممکن است تصور کنیم که با ایجاد یک وبلاگ هم می توان محتوا تولید و منتشر کرد. اما آنچه که شبکه های اجتماعی را متمایز می کند همانا یک محیط یکپارچه است که در آن هم می توان محتوای جدید حلقه دوستان و آشنایان و علاقه مندی ها را دید و همچنین برخی از آنها را مجددا به اشتراک (Share) گذارد. محتوای به اشتراک گذاشته شده مجددا در صفحه Timeline یا همان دیوار ما نمایش داده شده و سایرین هم می توانند آنرا دیده و بازاشتراک گذاری کنند. این همان ابزاری است که شبکه اجتماعی موفقی مانند فیس بوک یا اینستاگرام را جلو می برد. در واع هنر شبکه های اجتماعی این است که محتوای کاربران را به انواع و اقسام مختلف و از زاویه های مختلف بازاشتراک می نمایند. این باعث پویایی وب و سفارشی سازی هرچه بیشتر آن می شود.

توصیه هایی مفید برای استارتاپ های تحت وب بومی:

قبل از راه اندازی کسب و کار وبی باید اندازه بازار هدف دیده شود. اگر هدف از راه اندازی استارتاپ صرفا مطرح شدن در بازار می باشد وجود یک وب سایت اطلاع رسانی برای شرکت کافی است. اما اگر هدف ارائه خدمات اینترنتی است آنگاه باید تعداد احتمالی کاربران تخمین زده شده و برای آن چاره اندیشی شود. مسلما اگر تعداد کاربران از ۱۰۰۰ نفر بالاتر باشد نیاز به الگوریتم های اتوماتیک و تراشه های قدرتمند برای سرویس دهی به آنها می باشد.

استارتاپ های بومی که در زمینه محتوا کار می کنند باید توجه داشته باشند که موتور پیشران کسب و کار مبتنی بر محتوا پردازشی است که بر روی آن انجام می شود. یکی از این پردازش ها امکان بازاشتراک محتوا یا به اشتراک گذاری مجدد آن می باشد. این استقبال کاربران از محتوا است که محبوبیت و کیفیت آنرا مشخص می کند. در واقع موتورهای جستجو نیز الگوریتم های خود را بر اساس میزان بازاشتراک محتوا یا لینک مجدد در سایر سایت ها طراحی می کنند.

استارتاپ های بومی که در زمینه محتوا کار می کنند باید توجه داشته باشند که الگوریتم هایی که بر روی محتوا کار می کنند پیچیدگی های خاص خود را دارند. آنها از آخرین دستاورد های هوش مصنوعی بهره گرفته و شبکه ای عمل می کنند. زمان الگوریتم های به اصلاح if….then….else به پایان رسیده. انواع مختلف فاکتور در گزینش یک محتوا و پردازش آن تاثیر دارد. شرکت گوگل با استفاده از این الگوریتم های پیچیده تبلیغات هدفمند خود را نشان می دهد.

باید توجه داشت برای نیل به اهداف فوق نیاز به تراشه هایی برای پردازش سریع اطلاعات و همچنین datacenter هایی برای ذخیره سازی اطلاعات می باشد. در کنار آن نیاز به ابر سیستم های مدیریت پایگاه داده می باشد. اینها چیزی نیست که به راحتی تامین شوند. نیاز به سرمایه های هنگفت و تخصص می باشد. آنچه در اکو سیستم کارآفرینی باید فراهم باشد. اهمیت سرمایه گذاری در استارتاپها در این مطلب و انواع آن در این مطلب آمده است. نمونه سرمایه گذاری موفق در استارتاپ اینستاگرام را در اینجا می توانید بخوانید.

نهایتا آنچه که بیشتر از همه برای یک کسب و کار نوپا لازم است همانا مهارت تخمین صحیح هزینه ها و منابع مورد نیاز می باشد. این مساله عموما به صورت خوشبینانه انجام می گیرد و همین باعث ناکامی پروژه های فناوری خواهد شد.

برای کسب دیدگاهی واقعی در مورد هزینه های خدمات فناورانه می توان به تعرفه سال ۱۳۹۱ نظام صنفی رایانه اشاره نمود. به عنوان مثالی کوچک، هزینه یک نفر-ساعت تحلیلگر و طراح حدود ۱۰۲۵۰ تومان برآورد شده در حالیکه در همین تعرفه هزینه واقعی آن برای کسب و کار با احتساب هزینه های بالاسری حدود ۴۰۰۰۰ تومان برآورد شده است. این می تواند معیار خوبی برای قیمت گذاری پروژه ها باشد.