امروزه بخصوص در دنیای فناوری اطلاعات، دیگر لازم نیست تا چرخ را از نو اختراع کنیم. سرویس ها و امکانات زیادی چه به صورت رایگان و چه به صورت غی رایگان، موجود می باشند که جالبی اش این است که هر کسی در هرگوشه از دنیا تنها با اتصال به اینترنت می تواند به اغلب این سرویس ها یا محصولات موجود دسترسی پیدا کند. خلاقیت کار در این است که از ترکیب یا تفکیک اجزای این محصولات، محصول یا سرویس جدید ایجاد و در پی آن ارزش افزوده آفریده شود.
یکی از سرویس هایی که نمونه های بسیاری در نام و شکل های مختلف آن امروزه، آسمان فناوری اطلاعات کشور، و صندوق دریافت گوشی های همراهمان را اشغال کرده است، پنل های ارسال پیامک هستند. کاربرد اصلی این خدمات، تبلیغات است. من خودم به شخصه با تبلیغات انبوه پیامکی، lهمواره به دلایل زیر مخالف بوده ام.
۱. شلیک در تاریکی:
به دلیل اینکه هزینه های «ظاهری» تبلیغات پیامکی به نسبت دیگر روش ها، کمتر است، هر بقالی و سوپرمارکت گرفته تا شرکت ها و سازمان های بزرگ از آن استفاده می کنند.
همه ما اعصابمان از پیامک های گاه و بی گاه تبلیغاتی که اصلا ربطی هم بهمان ندارد به هم ریخته است، از نظر علم بازاریابی، این نوع تبلیغات بدون هدف مانند شلیک تیر در تاریکی است.
۲. عدم امکان سنجش عملکرد:
شما می توانید بفهمید چند نفر پیام شما را دریافت کرده اند اما نمی توانید بفهمید که چند نفر بدون بازکردنش، آن را پاک کرده اند. و قطعا نمی توانید بفهمید آنهایی که بازش کرده اند، چه جور آدم هایی هستند، چه اندازه به محصول یا سرویس شما ممکن است اهمیت بدهند و آیا اصلا جزو مخاطبان هدف شما هستند یا نه.
در علم بازاریابی، تاکید بر این است که روش های بازاریابی ایی که نمی توان میزان تاثیر آن را سنجید، نباید بکار برد. تبلیغات وقتی می تواند موثر باشد که شما بدانید چه کسی را باید هدف پیامتان قرار دهید، و بازخورد و عکس العمل مخاطبان هدفتان نسبت به آن پیام تبلیغاتی را بسنجید. بنابراین مهم است بدانید چه کسانی از چه سطح اجتماعی، سن، علایق و … تبلیغات شما را می بینند، چه برداشتی از آن می کنند و چه اندازه بر تصمیم آن ها در خرید از شما اثر می گذارد.
این گونه است که کسانی که پیامک تبلیغاتی شما را دریافت می کنند، اگر حتی آن را بخوانند هم، به همان سرعتی که می خوانند، آن را فراموشش می کنند. برای حل این مشکل، کار اشتباهی که اغلب تبلیغ کنندگان پیامکی می کنند، ارسال دوباره و چند باره است که همه می دانیم چه اندازه ناخوشایند است.
حال در این اوضاع، یکی از شرکت های فعال در زمینه فناوری اطلاعات که با ترکیب سرویس ها و خدمات موجود در قالب پروژه های نوآورانه، در حال ارزش آفرینی است، سرویس جدید را راه اندازی کرده است که تا حدودی ایرادات تبلیغات پیامکی را کمتر می کند و این نوع تبلیغات را هدفمندتر می نماید. پیامپ، سرویس جدید که به تازگی لانچ شده است، ایده ایی هوشمندانه، نوآورانه و در عین حال ساده است که با ترکیب چند سرویس موجود ساخته شده است.
داستان طراحی و راه اندازی پیامپ از زبان مدیرعامل شرکت تولید کننده آن:
آقای یاسر یاوری، مدیرعامل شرکت عصر فرا ارتباط در ادامه تجربیاتشان و روند رسیدن به این ایده و تبدیل آن به یک سرویس تجاری با ترکیب خلاقانه خدمات و امکانات موجود را به صورت خلاصه بیان کرده اند. جالب است بدانید گوگل و وایبر از مشتریان این شرکت هستند و همچنین این روزها، اولین سالگرد ارائه سرویس خدمات بازاریابی ایمیلی این شرکت به نام میل‌چی است. نکات مهم و قابل تامل، و منابع مفیدی در گفته های او هست که می تواند برای شما ایده ایی نوآورنه در سر دارید، بسیار مفید باشد:
« ما از سال ۸۵ سرویس پیام کوتاه ارائه می دهیم و چند هزار مشتری داریم، همیشه مشتری ها می خواستند که با پنل پیامک ما بتوانند به یک شهر یا یک محله SMS تبلیغاتی ارسال کنند. اما با وجود این که تعداد درخواستها خیلی بالا بود اما ما تمایلی به اینکار نداشتیم تا اینکه بالاخره بعد از چند سال تصمیم گرفتیم این خواسته مشتری ها را برآورده کنیم.
۱. اولین پرسش این بود که آیا ارسال پیامک منطقه‌ای بعنوان یک قابلیت به پنل فعلی اضافه شود؟
من بدلایلی با اینکار مخالف بودم چون معتقدم بودم سرویس ارسال SMS منطقه ای یک گروه از مشتریان را هدف قرار می دهد که با گروهی که پنل SMS می خرند متفاوت هستند. در بین مشتریان ما هر چند تقاضای این سرویس زیاد بود اما اکثریت مشتریان ما معمولا می خواستند برای مشتریان فعلی شان SMS ارسال کنند نه مشتریان بالقوه. مثلا مدرسه ای که برای اولیاء دانش آموزان SMS می فرستد یا شرکتی که برای مشتریانی که شماره موبایلشان را دارد و… و بنظر من این کسب و کارها اصلا تمایلی برای ارسال SMS تبلیغاتی بصورت انبوه ندارند بلکه فقط برای افرادی SMS می فرستند که به نوعی با آنها در ارتباط هستند.
دلیل دوم هم اصول برندسازی بود. اگر ارسال SMS منطقه ای به پنل فعلی‌مان اضافه می شد طبیعتا نه اسم داشت و نه قابلیت اطلاع رسانی. مثلا حتی اگر ما ارسال SMS منطقه ای را به متفاوت ترین شکل ممکن هم پیاده سازی می کردیم نمی توانستیم بگوییم پنل ما SMS منطقه ای هم دارد چون سایر پنل ها هم این ویژگی را داشتند و اصلا ایجاد تمایز نمی کرد. اینطوری هم متمایز بودیم چون به هر حال چنین سایتی در کشور نبود و هم قابلیت اطلاع رسانی داشت. فرضا یک وبلاگ می توانست بنویسد که سایت پیامپ راه اندازی شد و این خبر را عده ای می خواندند و … پس تصمیم گرفتیم این سرویس را در قالب یک سایت مجزا با اسم و برند خودش راه اندازی کنیم.
* پیشنهاد کتاب: دوستانی که به بازاریابی از طریق روابط عمومی علاقه مند هستند کتاب فوق العاده ظهور روابط عمومی، سقوط تبلیغات را مطالعه کنند.
۲. چطور تمایز ایجاد کنیم؟
پاسخ به این سوال ساده نبود. چون اکثر پنل های پیام کوتاه این موضوع را به بدترین شکل ممکن پیاده سازی کرده بودند، تصویر زیر تقریبا روال ارسال SMS منطقه ای در اکثر پنلهای موجود است: در یک کلام گیج کننده و زشت!
ما نمی خواستیم دقیقا همین روش را پیاده سازی کنیم ، چون مشتریان با همچین فرآیندی راحت نیستند بنابراین تصمیم گرفتیم که مناطق و محلات را روی نقشه بیاوریم و کاربر آنها را انتخاب کند. تقریبا در اولین جلسات همین ایده مورد قبول تیم واقع شد و قرار شد نقطه تمایز ما با رقبا باشد.
۳. با چه برندی شروع بکار کنیم؟
بنظر من در برندسازی ۸۰% کار زمانی انجام می شود که شما اسم محصول را انتخاب می کنید الباقی فعالیتهای شما فقط ۲۰% در شکل گیری برندتان موثر است. هر چند ما هم چند سال قبل این اطلاعات را نداشتیم و شانسی یک اسم انتخاب می کردیم اما یکی دو سالی هست که سعی می کنیم اصول برندسازی در انتخاب اسم را رعایت کنیم.
* پیشنهاد کتاب: اگر کسی می خواهد با این اصول آشنا شود کتاب جایگاه سازی، نبردی در ذهن برای شروع بهترین کتاب است.
ما اسم پیامپ را انتخاب کردیم که ترکیب پیامک و مپ است. ایده متمایز کننده ما در اسم هم گنجانده شده است، ۳ بخشی است و دامنه ir آن هم آزاد بود (بعدا دامنه دات کام را هم از یک فروشنده با انصاف خریدیم.) پس از جستجو در گوگل هم متوجه شدیم اسم منحصر بفرد است و قبلا برای محصول یا سرویسی استفاده نشده است.
۴. چطور سرویس را به بهترین شکل طراحی کنیم؟
جواب این سوال چند ماه زمان برد. حقیقت خندهدار در طراحی یک محصول این است که شما باید بر روی مشکل تمرکز کنید و نه بر روی محصول. اشتباهی که خود ما هم بارها انجام داده ایم! بنابراین ما قرار نبود یک محصول تولید کنیم بلکه می خواستیم یک مشکل را حل کنیم.
* پیشنهاد کتاب: افرادی که به این بحث علاقمند هستند حتما کتاب بسیار استثنائی Lean UX را بخوانند، متاسفانه فکر می کنم هنوز ترجمه نشده است.
اما مشکل چه بود؟
- برای ارسال پیامک منطقه ای مردم باید ابتدا یک پنل SMS می خریدند که اگر قرار بود فقط یکی دوبار پیامک بفرستند این برایشان مقرون به صرفه نیست.
- کار با پنلهای SMS سخت است! باید در نظر داشته باشیم که از محصول ما همیشه Geek های فناوری استفاده نمی کنند، اکثریت مردم برای کار با یک سایت یا نرم افزار با مشکل مواجه اند پس باید محصول ساده باشد.
- در پنل های پیامک موجود در بازار فقط ۴-۵ شهر برای ارسال منطقه ای وجود دارد.
حل مشکل اول و سوم خیلی ساده بود، پیامپ باید رایگان باشد و مردم فقط بابت ارسال پیامک پول پرداخت کنند، همینطور باید تعداد بیشتری شهر در پیامپ وجود داشته باشد. با حل مشکل اول و سوم ما به نوعی برای خودمان یک اقیانوس آبی خلق کردیم.
* پیشنهاد کتاب: برای اطلاعات بیشتر بهترین کتاب تاریخ در زمینه استراتژی را بخوانید. کتاب بی نظیر اقیانوس آبی
اما برای حل مشکل دوم باید چکار می‌کردیم؟
برای حل یک مشکل اولین قدم مشاهده است. شاید عجیب بنظر برسد ولی همه شرکتهای دنیا همین کار را انجام می دهند. دقیقا می بینند مردم چکار می کنند و با چه چیزی مشکل دارند. نوآوری از همین‌جا شروع می شود.
* پیشنهاد کتاب: برای آشنایی با اصول نوآوری این دو کتاب را بخوانید. هنر نوآوری، درسهایی از خلاقیت در ساخت محصولات جهانی و کتاب نوآوری از نان شب واجب تر است. کتاب اول نوشته مدیرعامل شرکت IDEO است که یکی از شرکت های مشهور طراحی جهان است و بعضی از محصولات اپل توسط این شرکت طراحی شده اند.
ارسال SMS منطقه ای در بین شرکتهای ارائه دهنده خدمات پیام کوتاه با اسم پیامک بر اساس کدپستی شناخته می شود، یعنی به یک منطقه پستی پیامک ارسال می شود و گیرندگان پیام کوتاه در حقیقت همانهایی هستند که در آدرس ثبت نام سیم کارتشان کدپستی آن منطقه ثبت شده است. وقتی شما می خواهید به یک منطقه پیامک بفرستید باید کدپستی آن منطقه را می دانستید، این یک مشکل بزرگ است خصوصا وقتی شما بخواهید به منطقه ای بجز محل سکونت و کارتان پیامک بفرستید.
ما متوجه شدیم بزرگترین مشکل همین کدپستی است که کاربران را گیج می کند، لذا کدپستی از کلیه فرآیند ها حذف شد، روی نقشه کدپستی یک منطقه را نشان نمی دهیم، قابلیت جستجوی کدپستی نداریم و … (این قابلیت ها همگی در جلسات تیم پیشنهاد شده بود). کاربر فقط نقشه را می بیند، منطقه مورد نظرش را انتخاب می کند. با حذف کدپستی از معادلات پیامپ ساده شد. الان یک نفر در ۳۰ ثانیه می تواند کار با پیامپ را یاد بگیرد. البته کارهای دیگری هم انجام دادیم که برای خلاصه شدن مقاله از توضیح آن ها صرف نظر می کنم.
۵. از تکنولوژی چه استفاده ای بکنیم که در راستای استراتژی ما باشد؟
برای انتخاب نقشه ها ما دو انتخاب داشتیم، استفاده از Google Maps و استفاده از نقشه های جایگزین. ما بدلیل انعطاف فوق العاده API گوگل مپز و همینطور امکانات آن و سرعت بیشتر در پیاده سازی، گوگل مپز را انتخاب کردیم. در هنگام شروع به کار تولید پیامپ سعی کردیم به تصمیماتی که در سوال چهارم ذکر شد پایبند باشیم. مثلا رسم مناطق با مرز مشترک در گوگل مپز امکانپذیر نبود و وقتی مناطق را بر روی نقشه چند شهر بزرگ رسم کردیم متوجه شدیم که اصلا زیبا و ساده نیست. مناطق قبلا به این ترتیب رسم شده بود:
۲ ماه وقت گذاشتیم تا توانستیم روش رسم مناطق با مرزهای مشترک را پیدا کنیم و نقشه چند شهری که آماده شده بود را مجددا رسم کردیم. هنگام تولید پیامپ هم یک اصل ساده گذاشتیم، هیچوقت صفحه بارگزاری مجدد نشود. یعنی کاربر در پیامپ فقط هنگام پرداخت اینترنتی صفحه مرورگرش Refresh می شود و با استفاده از JavaScript تمام کارها مثل ثبت سفارش، ثبت نام، لاگین و … بدون Refresh شدن صفحه انجام می شود. این تصمیم به سادگی پیامپ و پیچیده نبود آن کمک کرد، ضمنا چون یک سری محدودیت های فنی هم برایمان ایجاد کرد باعث شد بعضی ایده های نابجا و نه چندان خوب را پیاده سازی نکنیم!
۶. برای طراحی هویت بصری پیامپ چکار کنیم؟
چیدمان المان ها و اصطلاحا Layout کار قبلا توسط تیم انجام شده بود. اما برای پیدا کردن رنگ و لوگو و آیکن نیاز به کمک افرادی خارج از تیم داشتیم که یکی از آنها تورج عزیز بود. من شاید نتوانم ثابت کنم تورج صابری وند یکی از بهترین گرافیست ها و طراحان ایران است چون بالاخره سلایق انسان ها با هم فرق دارد اما برایم کار ساده ای است که ثابت کنم تورج یکی از با سواد ترین طراحان ایران است. تورج صابری وند که طراح لوگوی رایتل و کلی شرکت بزرگ دیگر است لوگوی پیامپ را برایمان طراحی کرد.
جزء کارهای ثابت من این است که در سایتهایی مثل Dribbble.com و behance.net بدنبال طراحان با سلیقه هستم که با خانم پردیس غفاریان هم از همین طریق آشنا شدم و ایشان به ما در زمینه طراحی و خصوصا پیدا کردن ترکیب رنگ مناسب برای پیامپ خیلی کمک کرد. هر چند الان شاید بین لوگو و رنگ بندی سایت خیلی ارتباط برقرار نباشد و یا بتوان ایراداتی را از طراحی سایت گرفت ولی بنظر من کار خیلی خوب شد و الان پیامپ یک هویت بصری منحصر بفرد دارد.
* پیشنهاد کتاب: این کتاب شاید کمی گران باشد (۹۰ هزار تومان!) اما ارزش یک کتاب خوب بیشتر از این هاست. طراحی هویت برند.
۷. چطور از ایده پیامپ محافظت کردیم؟
البته از ایده خیلی نمی شود محافظت کرد. اما می شود خروجی یک ایده را از گزند کپی حفظ کرد. ما برای پیامپ ۲ کار انجام دادیم، اول لوگوی آن را به عنوان یک علامت تجاری ثبت کردیم، ثبت علامت تجاری بسیار آسان است و همه مراحل آن به بصورت آنلاین قابل انجام است. هزینه ثبت یک علامت تجاری برای شرکتها ۴۴ هزار تومان و برای اشخاص احتمالا کمتر از این است. پس از ثبت یک علامت تجاری رقبا باز هم می توانند از آن استفاده کنند اما شما حق اقدام قانونی خواهید داشت. ثبت علامت تجاری باعث شد که ما خیالمان راحت شود که مثلا فردا سایتی با اسم ایران پیامپ راه نمی افتد!
دومین کار هم ثبت طراحی (Design) پیامپ بعنوان یک طرح صنعتی بود، طرح صنعتی تقریبا معادل همان Patent است و شامل مشخصات و خصوصیات فیزیکی یک محصول است. هزینه ثبت یک طرح صنعتی برای شرکتها ۱۵ هزار تومان است و آنلاین قابل انجام است. فرآیند ثبت علامت تجاری و طرح صنعتی یک فرآیند چند ماهه است و برای پیامپ هنوز به انتها نرسیده است اما از زمان ثبت آنلاین طرح و علامت (ثبت اظهارنامه) مالکیت آنها به شما تعلق خواهد داشت. »
نوبت شماست:
دوستان، چه اندازه این نوشته برای شما مفید بود؟ اگر شما به جای مدیر پیامپ بودید چه کارهایی می کردید و چه کارهایی را انجام نمی دادید؟
مثل همیشه عالیه
ایده و اجراش جالبه و موفق تر از بقیه خواهد شد . اما اول و اخر مثل ایمیل ناخواسته اسپم و مزاحم خواهد بود . اینکه کی سرویس ها تو ایران به این نقطه می رسند معلوم نیست . چند نمونه از اس ام اس مارکتینگ های کشور های دیگه می دیدم که جالب بود . اول اینکه به مشتری و کسایی که قبلا خواسته اند اس ام اس می دادند و نه به غیر دوم لغو عضویت داشت! البته ما هم داریم اینجا که طرف یه شماره بزنه و دیگه اسم ام اس نیاد اما اون موردی که من دیدم زیر تمام اس ام اس ها شماره لغو عضویت زده بود .
aali bood
koli darse amoozande too in mosahebe bood
lotfan edame bedid be gozashtane in mataleb
سلام
فکر خوبیه و پیاده سازیش خوب انجام شده
من خیلی وقته که اینکار رو انجام میدم برای مشتریان پنل اس ام اسی که دارم
کسانی که محله هدف خاصی مد نظر دارند، شماره های اون منطقه رو براشون اظافه میکنم داخل پنل خودشون
شماره ها رو بر اساس کد پستی تفکیک کرده ام؛ البته فقط برای سنندج این امکان رو داریم
سلام و تشکر بابت نوشته زیبا که با گریز به کتابهای خوب بسیار زیبا شده بود
اینکه بر روی مشکل تاکید داشته باشیم نه محصول فوقالعاده بود
من با خوندن همین یه مقاله کلی چیز فهمیدم !!
مرسی از این مقاله جالب و آموزنده
سلام
دوست عزیز ما جناب آقای یاوری یکی از بهترین مدیران در حوزه فن آوری اطلاعات هستند که من تا به حال ملاقات کردم.
ایشون نه تنها انسان خلاق و خوش فکری هستند که دو ویژگی منحصر بفرد نسبت به سایر مدیران دارند؛ اول اینکه ایشون زیاد مطالعه می کنند و دوم اینکه بسیار قانون مدار هستند.
جمله ای هست در صنعت سینما که میگه ما فیلم خوب یا بد نداریم، بلکه فیلم ساز خوب و بد داریم؛ من در حوزه کسب و کار هم تا حدودی به این امر معتقدم؛ به نظرم آقای یاوری رو باید یک مدیر خوب دانست.
محصولی که ایشون در حوزه خدمات ارزش افزوده بر بستر پیامک ارائه کردند در طی 5 6 سال گذشته متفاوت ترین محصول بود که من دیدم، چه در داخل و چه در خارج.
برای ایشون و تیمشون آرزوی موفقیت می کنم.
آقا شرمنده.ولی من خیلی وقت پیش از صباپیامک سرویس گرفته بودم انی امکان رو داشت و به نظرم اینا یه جورایی از روی اون اسکی رفتند ها!!!
جالبه من با شرکت sms.ir کار میکنم راضی هستم اینم تست میکنم.
من از یک وب سایت دیگه سرویس دارم اونم ارسال از روی نقشه داره با تفکیک جنسیت و امکانات بیشتر از این…!!!
ممنون جالب بود