یکی از بحث های مطرح در فضای نوآوری کشور تعریف استارتاپ است و اینکه کدام کسب و کار استارت آپ است و کدام نیست. در این مطلب به کلمه ای که در فضای نوآوری کسب و کارهای ایران به آن خیلی توجه نشده است می پردازیم: اسکیل آپ.
متاسفانه برخی از کسب و کارهایی که در قالب تعریف استارت آپ قرار نمی گیرند و با اینکه سال ها فعالیت دارند هنوز خود را استارتاپ می نمایند. با توجه به داغ بودن این موضوع و امکان دریافت حمایت های دولتی، خود را استارتاپ معرفی می کنند و با منابعی که دارند انجمن و اتحادیه راه اندازی می کنند خود را نماینده استارتاپ ها مطرح می کنند.
گذشته از این حرف ها، باید گفت که صرف استارتاپ بودن امتیاز نیست. و از آن بدتر استارتاپ ماندن است. به قول آقای استیو بلنک، وقتی با یک استارتاپ ۱۰ ساله مواجه شدید بدانید که آن در واقع یک استارتاپ ۲ ساله است به اضافه ۸ سال شکست.
اگرچه شرایط اقتصادی در کشورهای مختلف می تواند زمان حداکثری استارتاپ بودن را یکی دو سال تغییر دهد با این حال، نباید به این موضوع دامن زد. خوبی راه اندازی یک کسب و کار به شکل یک استارتاپ این است که در یک مدت زمان کوتاه به این نتیجه برسیم که آیا مدل کسب و کار مورد نظر جواب می دهد یا نه.
به محض اینکه این مدل از نظر اقتصادی جواب داد و پایه های لازم برای رشد سریع آن مهیا شد و توانست تامین مالی لازم را انجام دهد این کسب و کار نوپا در درون و برون باید تغییراتی بدهد و پوست بیاندازد. در این حالت است که استارتاپ به اسکیل آپ (Scale-up) تبدیل می گردد.
بر خلاف تصور برخی،این کلمات را نمی توان بجای هم بکار برد و باید در استفاده از آن ها دقت کرد.
استارت آپ: گروهی از افراد که برای اثبات اینکه یک مدل کسب و کار نوآورانه از نظر اقتصادی جواب می دهد یا نه تلاش می کنند، و سعی می کنند بازار را بشناسند، و محصولی را بسازند که به نیازهای بازار بخورد و برایش مشتری پیدا کنند یا اصطلاحا در بازار کشش ایجاد کنند. بیشتر بخوانید: استارتاپ دقیقا یعنی چه؟
اسکیل اپ: شرکتی است که توانسته است مدل کسب و کارش را به یک مدل تکرارپذیر تبدیل کند و تطابق محصولش با نیازهای بازار را تایید کرده و به این اطمینان رسیده است که مدل اقتصادی در ابعاد کوچک جواب می دهد و اگر ابعاد را بزرگتر کند باز هم جواب خواهد داد.
سرمایه گذاران بیشتر اسکیل آپ می خواهند تا استارت آپ
با توجه به شرایط اقتصادی کشورمان و عدم وجود نهادهای متعدد سرمایه گذاری و حجم پایین سرمایه گذاری های پرریسک به نسبت کشورهای دیگر، آنچه که مورد وثوق سرمایه گذاران است اسکیل اپ است تا استارت آپ. در واقع سرمایه گذاران ترجیح می دهند تا جای امکان ریسک خود را کاهش دهند و در نتیجه بیشتر به سمت کسب و کارهایی که توانسته اند مشتری جذب کنند متمایل می شوند. آن ها تا جای ممکن سعی می کنند پول و امکاناتشان را جایی سرمایه گذاری کنند که به اصلاح از آب و گل در آمده باشد.
سرنوشت استارتاپ ها در ایران
در اکوسیستم نوآورانه ایران ۳ حالت را برای یک استارت آپ متصور می شویم. حالت اول و مطلوب تبدیل شدن آن به اسکیل آپ و رشد سریع است. حالت دوم شکست و انحلال، و حالت سومی هم اینکه تبدیل به یک کسب و کار کوچک شود. در دو حالت اول تکلیف سریعا روشن می شود. حتی اگر یک استارتاپ سریع شکست بخورد خیلی هم شانس آورده است چرا که می تواند با تغییرات و اصلاحاتی که در نتیجه شکست یادگرفته است شروع مجددی داشته باشد.
ولی در حالت سوم که بسیار برای شرکت های دانش بنیان مستقر یا خارج شده از مراکز رشد و پارک های علم و فناوری دولتی پیش آمده است، تبدیل شدن به کسب و کاری است که در بهترین حالت کمی بیشتر از هزینه هایش درآمد دارد و می تواند زنده بماند اما نمی تواند توسعه پیدا کند. مشتریان کمی دارد و ارزشی که تولید می کند کوچک است.
اصرار به از بین نرفتن استارت آپ ها و واحدهای نوآور موجب بوجود آمدن این راه سوم شده و می شود. دلیل این اصرار، حفظ شغل های ایجاد شده است و از بین نرفتن هزینه های انجام شده است و نه لزوما خلق ارزش و ثروت و پیشرفت اقتصادی.
برای بررسی بیشتر تفاوت ها میان استارت آپ و اسکیل آپ این مطلب را بخوانید: اسکیل آپ چیست و چه تفاوتی با استارت آپ دارد؟
با توجه به تفاوت های موجود میان استارت آپ و اسکیل آپ، آن دسته از کسب و کارهای بزرگی که زیر نام استارتاپ خودشان را قایم کرده اند تا از یک سری مزایا استفاده کنند و جای استارتاپ های واقعی را پر کرده اند، به راحتی قابل شناسایی می شوند.
نوبت شماست:
نظر شما چیست؟ شما استارت آپ هستید یا اسکیل آپ؟