Podcast: Play in new window | Download
Subscribe: RSS
استارتاپ ها در مرحله های مختلف از چرخه حیات خود به روش های مناسبی از تامین مالی نیاز دارند. برخی از این روش ها بر اساس جذب سرمایه از افراد است و برخی دیگر از موسسات و شرکت ها.
در ابتدای راه که هنوز مدل کسب و کار به صورت دقیق مشخص نشده است و کارآفرین منابع زیادی را لازم ندارد، معمولا سرمایه اولیه مورد نیاز را خودش، یا اقوام و آشنایان فراهم می کند. در اصطلاح سرمایه گذاری به این روش جذب سرمایه، 3F یا FFF گفته می شود که مخفف Friends, Family and Fools است.
این اصلاح در فارسی به صورت های مختلف ترجمه شده است از قبیل دوستان، خانواده و ساده لوحان یا زودباوران. در اینجا برای اینکه یک نوع هماهنگی در ادبیات علمی آن بوجود بیاید، معادل: «خودی‌ها، خانواده و خوش باوران» را پیشنهاد می دهم و بکار می برم، که بشود ۳خ یا خ‌خ‌خ.
اعضای خانواده ممکن است دارایی های نقدی برای سرمایه گذاری داشته باشند و با تحمل ریسک بالای آن، از روی حسن نیت و روابط خانوادگی، به جای اینکه با آن دلار و سکه بخرند، شما را حمایت کنند و به شما بدهند. دوستان و اعضای خانواده محتمل‌ترین منبع تامین مالی برای یک استارت‌آپ در مراحل اولیه هستند، چرا که برای کمک به عزیزانشان نیاز به مدارک و شواهد زیادی ندارند. آن‌ها امیدوارند که پولشان بتواند به یکی از دوستان یا اعضای خانواده کمک کنند و در عوض سود متقابل داشته باشد.
بیشتر سرمایه گذاران، شتابدهنده ها یا انکوباتورها قبل از سرمایه گذاری روی استارتاپ ها در مراحل اولیه، دنبال دیدن نوعی کشش بازار هستند. اما افراد خوش باوری هستند که علاقه دارند در این مرحله روی یک استارتاپ سرمایه گذاری کنند چرا که آنقدر به ایده شما اعتقاد دارند که آماده هستند پول خود را روی رویای شما به خطر بیندازند حتی بدون اینکه شواهد اولیه ایی برای موفقیت به آن‌ها نشان داده باشید، و یا اینکه در تیم شما چیزی می بینند که باور می کنند توانایی به نتیجه رساندن آن کار را دارید.
این روش جذب سرمایه اگر نبود، اکثر استارت آپ هایی که امروزه به عنوان شرکت های بزرگ می شناسیم، هرگز موفق نمی شدند.
وقتی در مراحل اولیه ایده خود هستید، برای اینکه بتوانید کار را جلو ببرید نیاز به بودجه های کوچکی دارید بنابراین به روابط شخصی خود متکی هستید. شما هنوز یک MVP (حداقل محصول ماندنی) نساخته اید و به جای خاصی نرسیده اید و هیچ نشانه مشخص و ملموسی ندارید که به دوستان و خانواده بگویید: «من موفق خواهم شد، نگران نباشید و مطمئن باشید سرمایه گذاری شما بازدهی دارد.»
بنابراین در عوض بهتر است بگویید: «ایده و چشم انداز من این است. درباره اش کلی تحقیق کرده ام و می دانم که فرصت بزرگی است. گمان می کنم می دانم می خواهم چه کار کنم. پس لطفا روی ایده من سرمایه گذاری کنید تا بتوانم آن را به نتیجه برسانم.»
مزایای زیادی برای تامین سرمایه به روش ۳خ وجود دارد از جمله اینکه استارت‌آپ‌ها هزینه‌های اولیه زیادی دارند. قبل از اینکه واقعا شروع به کسب درآمد کنند، باید بر موانع زیادی غلبه کنند. در نتیجه موفقیت برای اکثر استارتاپ‌ها بدون داشتن نوع پایه‌ایی از منابع مالی بسیار سخت است. روش ۳خ می تواند برخی از این هزینه‌های اولیه را پوشش دهد.
سوال: چرا خودم کسب و کارم را تامین مالی نکنم؟
مگر اینکه حساب پس‌انداز پر از پولی داشته باشید، وگرنه خودتان نمی توانید تامین مالی مناسبی را انجام دهید و هم زندگی‌تان را اداره کنید. کارآفرینان با تجربه معمولا زمانی که به سرمایه اولیه نیاز دارند، از شخص یا اشخاص دیگری سرمایه مورد نیاز را جمع آوری می‌کنند. شما حتی زمانی که یک حساب پر از پول دارید، هوشمندانه است که از آن برای سرمایه گذاری کامل در استارتاپ خود استفاده نکنید. چرا که به عنوان یک بنیانگذار استارتاپ، در زندگی شخصی خود برای حفظ ثبات و سلامت مالی، به سطحی از تنوع در تامین مالی کسب و کارتان نیاز دارید.
بدیهی است که اکثر استارت‌آپ‌ها برای پیش بردن کارشان به سرمایه اولیه نیاز دارند. اما چرا آن‌ها نمی توانند فقط مشتری جذب کنند و هزینه‌های خود را از راه کسب درآمد از مشتریان بپردازند؟
اگر یک استارتاپ بتواند از طریق درآمدش را خودشان تامین مالی کنند، به آن بوت استرپینگ می گویند. برای مثال، برخی کسب‌وکارهای خدماتی، به نسبت کسب و کارهایی که محصول فیزیکی تولید می کنند راحت تر می توانند خود را مقیاس‌پذیرتر کنند و در نتیجه راحت تر رشد ارگانیک را بدون نیاز به تامین مالی زیاد مدیریت کنند. اما هر کسب و کاری به صورت ارگانیک رشد نمی کند و به بودجه نیاز دارد تا بتواند کار کند. گرفتن پول از دوستان و خانواده در مرحله ۳خ، می تواند یک راه مناسب برای تامین مالی باشد اما باید به از معایب آن هم توجه کرد.
سنگ‌ها را از اول وا بکنید
با هر سرمایه گذاری به خصوص دوستان و خانواده به صورت شفاف صحبت کنید و شرایط را مشخص کنید. اگر می خواهید از ۳خ سرمایه جذب کنید حتما انتظارات خود و آن ها را روشن کنید. اطمینان حاصل کنید که سرمایه گذاران می دانند که این یک سرمایه گذاری پرریسک است و ممکن است همه پولشان بر باد برود.
واضخ است که مهلت زمانی مشخصی را در ابتدای کار نمی توان برای بازگرداندن سرمایه مشخص کرد پس باید بتوانید آن ها را توجیه کنید که مدتی لازم است صبوری کنند. همچنین در طی راه اندازی کسب و کارتان آن ها را در جریان اتفاقات و پیشرفت ها و مشکلات قرار دهید تا با شما همراهی و همدلی داشته باشند.
بنابراین قبل از اقدام به این کار باید به اثرات آن به خوبی فکر کنید. مزایا و معایبش را در نظر بگیرد و با آگاهی، تصمیم بگیرید و پای تبعات و پیامدهای آن بمانید.
عیب بزرگ تامین مالی ۳خ
یکی از معایب بزرگ این نوع جذب سرمایه آن است که اگر مشکل بوجود بیاید و پول سرمایه گذاران از دست بروند، یا خرج شود ولی بازدهی مشخصی ایجاد نشود ممکن است موجب ناراحتی و کدورت میان دوستان و اعضای خانواده بشود. روش ۳خ، روابط کاری و خانوادگی را در هم تنیده می کند و مدیریت کردن آن اگر همه چیز مطابق میل پیش نرود، کار دشواری می تواند باشد. اگر به موفقیت برسید همه چیز خوب و همه خوشحال خواهند بود اما اگر کسب و کارتان شکست بخورد، دارایی ها و سرمایه افراد نزدیک خانواده و دوستان عزیزتان را از بین برده اید.
یک نکته مهم در خصوص دوره های بعدی تامین مالی
یکی دیگر از موارد مهمی که باید در ابتدای جذب سرمایه به آن توجه کنید این است که داشتن تعداد زیادی سرمایه گذار در دوره های اولیه، در آینده به یک نقطه ضعف برای کسب و کار شما تبدیل می شود. سرمایه گذاران باهوش بعدی معمولاً نمی خواهند در شرکتی سرمایه گذاری کنند که در آن سهام داران و سرمایه گذاران متعددی وجود دارند. بنابراین، اگر می خواهید از ۳ خ سرمایه جذب کنید در نظر داشته باشید که افراد زیادی را در این کار وارد نکنید. البته، توصیه می‌کنم در زمان جذب سرمایه حتما با افراد متخصص و حرفه‌ای مشورت کنید تا تمامی ابعاد کار را بتوانید در نظر بگیرید.